Źródła  zanieczyszczeń powietrza w Brzegu i próby ich eliminowania.  

Charakterystyczną cechą większości miast jest obecność tzw niskich źródeł emisji w gęsto zaludnionych śródmieściach .        W kotłowniach lokalnych spalane jest najczęściej paliwo stałe niskiej jakości . Używane kotły charakteryzują się niewielką sprawność , co powoduje spalanie większej ilości paliw ,             co z kolei prowadzi do nadmiernej emisji zanieczyszczeń . Usytuowanie kotłowni lokalnych oraz parametry ich kominów     (  niskie o dużych średnicach) powoduje występowanie wysokich stężeń zanieczyszczeń , często przekroczeń dopuszczalnych w centrach miast .

        Likwidację kotłowni w Brzegu rozpoczęto w 1993 r . w ramach programu realizowanego wspólnie z W.P.E.C . Opole „eliminacja niskich emisji”. Pierwotny plan zakładał likwidację 40 kotłowni lokalnych i budowę 4,6 km , nowoczesnych sieci cieplnych preizowanych , a wartość planowanych nakładów inwestycyjnych szacowano na kwotę 4.000.000 zł .w wyniku dużego zainteresowania programem , rozszerzono go o likwidację dalszych 12 kotłowni. Ostatecznie do roku 1997 zlikwidowano na terenie miasta 55 kotłowni lokalnych , co nie zamyka realizacji programu . W latach 1998-2003 w ramach jego kontynuacji przewiduje się likwidację kolejnych 25 kotłowni o łącznej mocy bliskiej 9 MW .

Podstawowym celem realizowania programu było :

1. optymalne  dostosowanie produkcji do potrzeb odbiorców zgłaszanych producentowi (WPEC ) ,

2.  modernizacja procesów technologicznych produkcji i przemysłu ciepła z wykorzystaniem nowych technologii prowadzących ostatecznie do eliminacji strat ciepła ,  3.  ograniczenie uciążliwości produkcji ciepła dla środowiska naturalnego .

        W wyniku tworzenia nowoczesnej sieci cieplnej na terenie Brzegu istnieje możliwość regulacji dostaw w zależności od warunków pogodowych . Wykorzystanie rur preizowanych , posiadających instalację alarmową w połączeniu z równoległym ułożeniem przewodów sieci teletransmisyjnych gwarantuje :

-ograniczenie wielkości ubytków wody sieciowej w wyniku zabudowy szczelnej armatury selekcyjnej ,

 -  Redukcję strat ciepła  związaną głównie ze stosowaniem rur preizolowanych,

 -wprowadzenie oraz ulepszenie automatyzacji, regulacji na poziomie węzłów cieplnych,  -wprowadzenie monitoringu sieci cieplnych i węzłów.  

Do podstawowych efektów ekologicznych eliminacji niskiej emisji w Brzegu należy zaliczyć :

 -oszczędność paliwa wynikająca z przeniesienia produkcji ciepła do źródła o wyższej sprawności energetycznej,

-ograniczenie emisji zanieczyszczeń gazowych i pyłowych wynikające z obniżenia zużycia paliwa, zapewnienia lepszych warunków spalania sprawniejszych energetycznie kotłach.

 -ograniczenie emisji pyłowych wynikające z przeniesienia produkcji ciepła do kotłowni wyposażonych w urządzenia odpylające,

 -obniżenie poziomu stężeń w mieście dzięki likwidacji zespołu 55 niskich emitorów,

 -wyeliminowanie uciążliwości związanych z pracą kotłowni lokalnych tj. konieczności przywozu, składowania oraz wywozu paliwa lub żużla,

 -likwidacji składów odpadów paleniskowych, a w tym samym wtórnej emisji pyłów,

- eliminacji hałasu związanego z pracą kotłowni oraz transportem paliwa i odpadów

 Efekt ekologiczny oszacowano poprzez porównanie sumarycznej wielkości emisji zanieczyszczeń z ciepłowni centralnej oraz pracujących kotłowni lokalnych dla kolejnych lat realizacji programu. Obciążenie ciepłowni centralnej zwiększono w kolejnych latach o moc potrzebną do pokrycia potrzeb cieplnych obiektów zasilanych z likwidowanych w kolejnych latach kotłowni. Dla kolejnych lat wyliczono również zużycie paliwa umownego ( miału o wartości opałowej 29,307,6 kJ/ kg )przy założeniu, że sumaryczna produkcja kotłowni lokalnych i ciepłowni centralnej jest w każdym roku stała. Ograniczenie emisji zanieczyszczeń określono jako różnicę pomiędzy sezonem przede rozpoczęciem programu ( 1992/93 ) oraz sezonem 1998/1999 tj. po zlikwidowaniu ujętych w planie kotłowni.

Tabela : emisyjny efekt ekologiczny.
 

Jedn.

Wielkość globalna

Efekt ekologiczny

1992/93

1993/94

1994/95

1995/96

1996/97

1997/98

1998/99

Bezwzg.

Względ.

%

a

-

-

-

-

-

b

c=a-b

d=c/a* 100

Energia w paliwie

GJ

764 251

754 167

741 717

707 578

687 489

689 661

681 749

82 502

10.8

produkcja

GJ

511 244

511 328

511 314

511 313

511 931

511 560

511 171

-

-

Zużycie p.u.

ton/ rok

26 077

25 733

25 123

24 143

23 458

23 532

23 262

2 815

10.8

SO2

ton/rok

g/GJ

403.1

527.4

387.0

513.1

371.0

500.3

319.5

451.6

322.7

469.4

291.0

422.0

286.0

419.5

117.1

107.9

29.0

20.5

NO2

ton/rok

g/GJ

78.6

102.8

82.2

109.0

86.7

116.8

99.9

141.1

107.5

156.3

107.8

156.3

108.3

158.9

-29.7

-56.0

-37.8

-54.5

CO

ton/rok

g/GJ

556.1

740.8

507.4

672.8

435.7

587.4

219.8

310.6

103.5

150.5

101.2

146.7

81.6

119.7

484.5

621.1

85.6

83.8

CO2

ton/rok

g/GJ

74 443.9

97 407.8

75 118.9

99 605.0

73 643.9

99 288.3

70 553.8

99 711.8

68 157.3

99 139.4

68 372.4

99 139.0

67 522.8

99 043.5

6 921.1

-1 635.7

9.3

-1.6

Pył

ton/rok

g/GJ

523.5

685.0

476.3

613.6

430.0

579.7

250.2

353.6

203.5

296.0

189.5

274.8

179.0

262.6

344.5

422.4

65.8

61.7

 

Oszczędność paliwa uzyskana w wyniku reorganizacji systemu ciepłowniczego w mieście szacowana jest na 2.800 ton paliwa umownego. Oznacza to, że dla wyprodukowania tej samej ilości energii cieplnej brzeski system ciepłowniczy zużywa o 60 wagonów miału mniej.

Dodatkowymi elementami zmniejszającymi zanieczyszczanie powierza jest lepsza jakość używanego paliwa oraz automatyzacja systemów cieplnych. Ponieważ sprawność odpylania baterii cyklonów zainstalowanych w ciepłowni centralnej wynosi około 80% redukcja emisji pyłów jest znacząca – wynosi między 50,5% a 65%.

Ilość pyłów przedostająca się rocznie do atmosfery zmniejszona zatem została o około 300-340 ton.

Poprawa parametrów używanego paliwa spowodowała zmniejszenie emisji dwutlenku siarki (SO2) o około 28%. W wartościach bezwzględnych stanowi to niemal 120 ton rocznie.

Ponadto redukcja emisji węgla (CO) przekroczyła 84-85% - co stanowi około 480 ton rocznie oraz dwutlenku węgla 0,9%. W wyniku przeniesienia produkcji ciepła do źródła o wyższej sprawności energetycznej odnotowany został wzrost emisji dwutlenku azotu (NO2) o 28%.

Badania przeprowadzone w sezonie 1996/97 wykazały znaczne spadki maksymalnych poziomów stężeń:

Sezon

SO2

NO2

CO

Pył zaw.

Opad pyłu
 

ug/m3

ug/m3

ug/m3

ug/m3

t/km2/rok

1993/94

1220.3

319.9

3782.5

168.1

1251.6

1996/97

238.1

105.5

862.0

34.5

12.1