KOŚCIÓŁ ZAMKOWY ŚW. JADWIGI
-MAUZOLEUM PIASTÓW ŚLĄSKICH

Kościół św.Jadwigi zrośnięty z bryłą zamkową dzielił ich losy. Nie tylko budynek kościelny, ale również jego funkcje i znacznie było uzależnione od panów zamku.Przez cały czas panowania Piastów kościół służył najpierw jako kaplica książęca, a od XVI w. także jako monumentalny grobowiec Piastów brzeskich.

Kaplica powstała w pierwszej połowie XVI w., kaplica sąsiadowała bezpośrednio z główną wieżą zamkową, oś jej skierowana była w kierunku wschód- zachód. Prostokątne wnętrze o długości ponad 20 m nakrywało kilka przęseł gotyckiego sklepienia krzyżowo-żebrowego. Do kaplicy wchodziło się z zamku od strony dzisiejszej bramy głównej, przez kruchtę małą, która dziś zachowała kamienne wsporniki gotyckiego sklepienia.


Kościół św. Jadwigi na początku XX wieku

W późniejszym czasie powstał kościół, do którego z rozkazu księcia włączono kaplicę. Uczyniono to wykorzystując ją jako nawę poprzeczną, do której dostawiono część wysuniętą na południowy- wschód, do dziś zachowaną. Zachowana część kolegianckiego kościoła to jego prezbiterium, w którym ołtarz znajdował się poprzecienej stronie niż obecny. Częścią pierwotną, gotycką, jest w dzisiejszym kościeke większa jego część, leżąca na lewo od wejścia dobudowano w baroku półtora przęsłową część ołtarzową. Gotycki fragment kościoła kolegianckiego składa się z trzech części: prezbiterium, przybudówki północno- wschodniej i szczątków wieży.


Sarkofag księżnej Marii Karoliny zm.1664

Z ruchomych zabytków czternastowiecznego kościoła żaden nie dochował się do naszych czasów. Dwie najstarsze rzeżby dzisiejszego kościoła nie mają pewnej metryki, są to zesztą znacznie późniejsze rzeźby( przełom XV i XVI w.). Obie drewniane, z polichromią nowszego pochodzenia przedstawiają: św. Annę Samotrzecią( w kruchcie) i Madonnę z dzieciątkiem( obok ołtarza).


Zdjęcie współczesne od strony północnej na pierwszym planie zamek

tekst i opracowanie strony T. Madejczyk kl. VIIIa PSP 1 Brzeg