PARK KRAJOBRAZOWY „GÓRY OPAWSKIE’’
Utworzony został w 1988r. uchwałą Wojewódzkiej Rady Narodowej w Opolu.
Park Krajobrazowy „Góry Opawskie’’ położony jest w południowo-zachodniej części naszego województwa przy granicy z Republiką Czeską. Obejmuje północne stoki Gór Opawskich (Sudety Wschodnie) i ich północne przedgórze, o ogólnej powierzchni 4625 ha. Leży na terenie trzech gmin: Głuchołazy,Prudnik i Lubsza. Jest to jeden z najpiękniejszych terenów opolszczyzny o nieocenionych walorach przyrodniczo-kulturalnych i krajobrazowych.
BUDOWA GEOLOGICZNA GÓR OPAWSKICH
Skały tworzące to pasmo odsłaniają się w formie różnej wielkości „wysp” otoczonych osadami trzeciorzędowymi i czwartorzędowymi oraz w różnych wyrobiskach powstałych po eksploatacji łupków. W Górach Opawskich między Głuchołazami, a Pokrzywną odsłaniają się skały metamorficzne przeddewońskie, dewońskie, dewońsko-karbońskie, skały magmowe, młodopaleozoiczne oraz skały osadowe neogenu i zespół luźnych osadów czwartorzędowych.
Odsłonięcia skalne
W morfologii gór można wyodrębnić trzy izolowane masywy:
· Góry Chrobrego - posiadają trzy kulminacje:
- Przednią (467 m n.p.m.)
- Średnią (543 m n.p.m.)
- Tylną Kopę (527 m n.p.m.)
· Biskupiej Kopy (889 m n.p.m.) i Srebrnej Kopy (785 m n.p.m.)
· Długoty (449 m n.p.m.) i Kobylicy (369 m n.p.m.)
Na uwagę zasługują również następujące jednostki morfologoczne:
* malowniczy przełom Białej Głuchołaskiej o długości 2,5 km
* dolina Złotego Potoku z 4-kilometrowym przełomem w miejscowościach
Jarnołtówek i Pokrzywna,
* malownicza, wąska dolina Bystrego Potoku (prawy dopływ Złotego Potoku)
Wielkim bogactwem Parku są zwarte kompleksy leśne o łącznej powierzchni
3623 ha, co stanowi 75% ogólnej powierzchni, w tym:
· Państwowe Gospodarstwo Leśne (Nadleśnictwo Prudnik) - 3426 ha.
· las Komunalny Gminy Głuchołazy - 174 ha,
lasy prywatne - 28 ha.
Drzewostany są różnogatunkowe o złożonej strukturze wiekowo-piętrowej.
Widok na Górę Chrobrego
W granicach Parku Krajobrazowego „Góry Opawskie” znajduje się
7 zarejestrowanych pomników przyrody ożywionej w tym: lipy drobnolistne, topole białe, dęby szypułkowe, daglezja zielona.
Na powierzchniach leśnych, proponowanych do ochrony rezerwatowej, zarejestrowano 12 drzew o cechach pomników, poza rezerwatami 24 drzewa, zaś 10 dorodnych egzemplarzy, w tym tulipanowiec amerykański i wiąz górski
w parkach podworskich.
Buk zwyczajny Ścieżka spacerowa
Wyróżniono również kilka stanowisk - pomników przyrody nieożywionej, ważnych dla dokumentowania budowy i zdarzeń geologicznych oraz celów dydaktyczno poznawczych są to:
· sztolnie po eksploatacji złota przy promenadzie spacerowej w Głuchołazach
oraz urwistym brzegu przełomu Białej Głuchołaskiej i Bystrego Potoku
· grupa odsłonięć warstw andelohorsich przy szosie prowadzącej z Jarnołtówka
do Pokrzywnej
· grupa odsłonięć skalnych o nazwie „Karolinki” stanowiących północną krawędź przełomowej doliny Złotego Potoku,
· Gwarkowa Perć - kamieniołom po eksploatacji łupków w dolinie Bystrego Potoku,
· malowniczo usytuowany na kamieniołomie staw „Żabie Oczko” w sąsiedztwie
wzniesienia Olszak.
„Żabie Oczko”
Na terenie Parku Krajobrazowego „Góry Opawskie” niektóre odcinki szlaków turystycznych ze względu na ich walory przyrodnicze i krajobrazowe uznaje się jako ścieżki dydaktyczne.
Są to:
· ścieżka Dolina Bystrego Potoku na Biskupią Kopę,
· ścieżka z Jarnołtówka przez Olszak i Żabie Oczko do Pokrzywnej,
· scieżka z Jarnołtówka do „Rozdroża pod Piekiełkiem” przez „Karliki”,
· ścieżka po Górze Parkowej.
Wieża widokowa na Biskupiej Kopie
Niewielki fragment Gór Opawskich, jaki zajmuje Park Krajobrazowy jest terenem górskim naszego województwa, który spełnia warunek unikatowości fauny, a także jej znacznej różnorodności zespołów zwierzęcych.
Wśród ssaków spotykamy w Parku Krajobrazowym „Góry Opawskie”: jelenie, sarny, daniele, dziki, lisy, zające, kuny, wiewiórki, łasice, piżmaki, tchórze. Dużą osobliwością są gryzonie: popielica i orzesznica.
Popielica
Zaobserwowano 8 gatunków nietoperzy będących w Polsce pod ścisłą ochroną gatunkową np. podkowca małego, nocka Natterera, rudego.
Na terenie parku stwierdzono 107 gatunków ptaków lęgowych, 9 gatunków nielęgowych. Ścisłą ochroną gatunkową objętych jest 105 gatunków m.in. bocian czarny, puchacz, zimorodek, dzięcioł zielonosiwy.
Zimorodek Dzięcioł zielonosiwy
Wśród 15 gatunków płazów, 10 znajduje się pod ścisłą ochroną. Są to: salamandra plamista, traszki - grzebieniaste, zwyczajna i górska, grzebiuszka ziemna, kumaki - nizinny i górski, rzekotka drzewna oraz ropuchy - szara i zielona.
Wśród owadów najciekawiej prezentuje się paź królowej i rusałka.
Ochroną otoczone są na Górze Chrobrego kopce mrowisk z ich mieszkańcami
wpływającymi na równowagę i higienę w biocenozach leśnych.
Mrowisko na Górze Chrobrego
Charakterystyczną cechą wyznaczonych szlaków turystycznych Parku Krajobrazowego „Góry Opawskie” są występujące wzdłuż tras odsłonięcia skalne oraz tereny po eksploatacji łupków i ślady drążonych tu niegdyś głębokich sztolni, gdzie poszukiwano szlachetnych kruszców. Uroku tym trasom dodają spływające ze stoków strugi źródlanych wód.
Wszystko to zatopione jest w zieleni stuletnich modrzewiowych olbrzymów, buków szarosrebrzystych, dębów opasłych oraz sosen i świerków strzelistych, rozbielonych pniami brzóz.
Jednym z ważniejszych elementów wpływających na walory krajobrazowe
i turystyczne Parku Krajobrazowego „Góry Opawskie" są wartości kulturowe. Pozwalają one na zachowanie i rozwijanie tradycji oraz estetyki krajobrazu.
Rejon Gór Opawskich posiada bogate zasoby kulturowe. Osadnictwo na tych terenach sięga okresu wczesnego średniowiecza. Osady były przeważnie zakładane w dolinach wzdłuż cieków: Białej Głuchołaskiej, Złotego Potoku
i Prudnika.
Jednym z najcenniejszych zespołów zabytkowych zasługujących na ochronę
i aktywizację turystyczną są pozostałości kopalnictwa złota z okresu średniowiecznego, zlokalizowane na terenie Głuchołaz oraz rejonie Złotego
i Bystrego Potoku.
Cennym zabytkiem jest zespół zabudowań klasztornych oo. Franciszkanów wraz z Drogą Krzyżową na Klasztornej Górze i kapliczki Drogi Krzyżowej na stokach Góry Chrobrego.
Ciekawa jest również zabytkowa zabudowa uzdrowiskowa Głuchołaz.
Na uwagę zasługują też parki podworskie w miejscowościach Jarnołtówek
i Trzebinia, które są schronieniem dla licznych gatunków rzadkiej flory leśnej oraz miejscem gnieżdżenia się ptactwa i innych zwierząt.
Cennymi obiektami archeologicznymi są ruiny zamku średniowiecznego na Zamkowej Górze i grodzisko na Długocie w Lesie Prudnickim.
Obecnie zwiedzanie Gór Opawskich ułatwiają dobrze oznaczone szlaki turystyczne i ścieżki przyrodniczo-dydaktyczne. Sieć znakowanych szlaków turystycznych jest jedną z najgęstszych w Sudetach i ma łączną długość 75 km.
Materiały zebrali:
Jadwiga Olszewska Edward Bułka
W opracowaniu wykorzystano fotografie z informatora "Park krajobrazowy - Góry Opawskie" wydanego przez Zarząd Opolskich Parków Krajobrazowych "Góra Świętej Anny" i "Góry Opawskie"