|
AUGUSTYN BASA, członek znanej ze swych patriotycznych przekonań polskiej rodziny
chłopskiej z Bąkowa w powiecie kluczborskim został za swoje przekonania i aktywną
propolską postawę zamordowany przez faszystowską bojówkę w 1932 roku. Pogrzeb jego
stał sie ludową manifestacją protestacyjną przeciw faszyzmowi i wynarodowieniu
Opolszczyzny. |
|
|
WALENTY BIASA urodził się 14 lutego 1869 roku w Szczepanowicach. Ulica jego
imieniem znajduje się właśnie w Szczepanowicach, więc w dzielnicy miasta, gdzie
Walenty Bias był znany jako działacz narodowy i społeczny i był powszechnie ceniony.
Szczególną aktywość wykazał Bias w okresie Plebiscytu i 20-lecia
międzywojennego, w związku z czym był stale szykanowany przez władze niemieckie i
więziony. W okresie III powstania śląskiego został przez Niemców pobity, posądzono
go bowiem o przynależność do oddziału Wawelberga i wysadzenie w nocy z 2 na 3 maja
1921 roku mostu kolejowego na Zalewie Odrzańskim w Opolu. Był współzałożycielem
"Nowin Codziennych", Banku Rolników i Rolnika w Opolu. Zmarł w Opolu 22
listopada 1925 roku. |
|
ulica ks. Norberta Bończyka |
Ksiądz NORBERT BOŃCZYK
urodził się w 1831 roku w Miechowicach, dzisiejszej dzielnicy Bytomnia, zmarł w 1893
roku. Był wybitną postacią w polskim życiu narodowym na Górnym Śląsku. Swoją
młodość oraz wieś rodzinną opisał w pięknym poemacie "Stary kościół
miechowski". Gorące uczucia narodowe przebijają z innego jego poematu pt: "
Góra Chełmska" |
|
ulica Arka Bożka |
Postać ARKADIUSZA BOŻKA jest nierozerwalnie związana z walką
o polskość Ślaska Opolskiego i o należne prawa ludności polskiej w Niemczech. Urodzil
się 12 stycznia 1899 roku w Markowicach w powiecie raciborskim. W domu Bożków, podobnie
jak u większości mieszkańców wsi górnośląskiej, mówiono wówczas po polsku i
pielęgnowano pieczołowicie polskie tradycje oraz obyczaje przodków. Na wsi raciborskiej
ludność niemiecka stanowiła znikomy odsetek mieszkańców. Na przełomie XIX i XX wieku
rozwijało się tu bujne życie polskie: wychodziła polska prasa: "Katalogi", |
|
ulica Józefa Cygana |
JÓZEF CYGAN z Chrząszczyc w powiecie opolskim, polski działacz młodzieżowy, student
Uniwersytetu Wrocławskiego, został przez sąd faszystowski skazany na śmierć i ściety
w 1940 roku za to, że nie chciał się wyrzec polskości.
|
|
ulica ks. Bolesława Domańskiego |
Ksiądz dr BOLESŁAW DOMAŃSKI, urodził się w 1872 roku, zmarł w 1939 roku w Zakrzowie,
gdzie przez 40 lat był był polskim proboszczem. Domański był jedną z czołowych
postaci ruchu polskiego w Niemczech w okresie międzywojennym. Był miedzy innymi:
prezesem Zwiazku Polaków w Niemczech, patronem Związku Polskich towarzystw Szkolnych w
Niemczech, przewodniczącym Rady Nadzorczej Banku Słowiańskiego w Berlinie. Jego
Zakrzewo na Ziemi Złotowskiej (dziś w województwie koszalińskim) stało się twierdzą
polskości. Wybudował tam Dom Polski, założył polską szkołę i Bank Ludowy. On też
był głównym inicjatorem potężnej, wielotysięcznej manifestacji sił polskich w
Niemczech, jakim był -Kongres Polaków w Niemczech, w marcu 1938 roku w Berlinie. |
powrót
|
ulica Piotra Pampucha |
PIOTR PAMPUCH urodził się w 1881 roku w Siołkowicach w powiecie opolskim. W okresie
przygotowań do plebiscytu wyróżnił się jako publicysta, napisał kilka popularnych
prac o Śląsku, między innymi "Sto pięćdziesiąt lat niewoli pruskiej". Po
podziale Górnego Śląska osiadł w Katowicach gdzie był dyrektorem "Biblioteki
Sejmu Śląskiego". |
|
ulica o. Józefa Czaplaka |
Z wnioskiem o nazwanie
części ulicy Jana Matejki (od skrzyżowania z ulicą Grunwaldzką) i nazwanie tej
części ulicą o. Józefa Czaplaka zwrócili się: studenci Uniwersytetu Opolskiego,
Politechniki Opolskiej oraz Wyższej Szkoły Zarządzania i Administracji w Opolu,
absolwenci i pracownicy naukowi w/w uczelni wspolnie z duszpasterzami akademickimi i
kierownictwem Jezuickiego Ośrodka Formacji i Kultury "Xaverianum" mieszczącego
sie w Opolu przy ulicy Matejki 7. Urodził się 21 lutego 1941 roku w Staniątkach pod Krakowem. W 16 roku życia wstąpił do nuncjatu Zakonu Ojców Jezuitów. Studia zakonne odbywał w Krakowie i w Warszawie, gdzie wyświęcony został na kapłana przez ks. Prymasa Stefana Wyszyńskiego. W 1968 roku został duszpasterzem akademickim w parafii Najświętszego Serca Pana Jezusa w Opolu. Funkcję tę pełnił nieprzerwanie przez ćwierć wieku dojrzałego, czynnego, kapłańskiego życia. Mogli liczyć na niego wszyscy. Bez wzgledu na porę dnia i nocy. Pochłonięty bez reszty sprawami duszpasterstwa akademickiego w Opolu wytworzyl wokoł siebie specyficzny klimat- pełen ciepła, dobroci, wielkiej życzliwości- napisała w pośmiertnym epitafium o Józefie Czaplaku na łamach "Niedzieli" dr Barbara Wołowik. O żywej pamięci o ojcu Czaplaku świadczy tablica pamiątkowa z jego popiersiem ufundowanym przez jego wychwanków, wmurowana w ścianę kościoła Najświętszego Serca Pana Jezusa. Zmarł 20 grudnia 1993 roku. http://www.xaverianum.opole.pl/czaplak/Zyciorys.html |
|
ulica Jakuba Kani |
JAKUB KANIA poeta ludowy, działacz oświatowy i
narodowy, powstaniec śląski, działacz Związku Polaków w Niemczech. Pseudonim
Obleciświat, Podbipięta, Śląski Zagłoba. Urodził się 11 VII w Siłkowichach
Starych. Ówczesne Siołkowice- podobnie jak Popielów, Chróścice, Dobrzeń Wielki i
Mały- były już od połowy XIXwieku ośrodkiem życia narodowo-polskiego. W 1868 roku
kolportowano tu "Zwiastuna Górnośląskiego", potem "Katolika", a od
1884 roku działała tu pierwsza polska biblioteka ludowa. Ród Kaniów mieszkał od wielu
pokoleń w Siołkowicach. Kaniowie byli dumni z dawności pochodzenia, co z czasem
znalazło swoje odbicie w utworach Kani w słowach: "Tu Kaniowie wcześniej byli niż
stary Fryc i jego starzykowie w Berlinie". Po ukończeniu szkoły
rolniczej w Opolu do momentu powołania go do służby wojskowej pomagał ojcu w pracy w
gospodarstwie. Podczas służby wojskowej poznał przypadkowo Jakuba Robotę, który
rozbudził w młodym Jakubie aktywną postawę narodową. W rezultacie kontaktów z
Robotą, Kania podjął się pisania korespondencji do "Gazety Opolskiej". Tą
drogą poznał jej redaktora naczelnego Bronisława Koraszewskiego, redagującego
chropowate jezykowo teksty Kani. Koraszewski szybko poznał się na tym domorosłym
talencie i nie tylko otwarł przed nim łamy swego pisma, lecz wykorzystując swoje
znajomości w wielu redakcjach pism polskich torował do nich drogę także Kani. Efektem
tego były korespondencje Kani w "Pracy", "Wędrowcu". Znajomość z
Koraszewskim przerodziła się w serdeczną , długotrwałą przyjaźń. Po powrocie z
wojska Kania byl stałym korespondentem "Gazety Opolskiej" oraz działaczem
Towarzystwa Polsko- Katolickiego, którego siołkowicka komórka organizowała liczne
imprezy kulturalno oświatowe. Był cenionym w okolicy starostą weselnym,
występował na scenie amatorskich zespołów teatralnych, pisał także utwory sceniczne.
Rok 1903 był pamiętny dla Kani. Ukrył bowiem sztandar siołkowskiego Kriegesvereinu we
własnej stodole, a gdy to się wydało, został skazany na sześć miesięcy więzienia.
Wyczyn ten administracja pruska długo pamiętała Kani, bowiem wraz z wybuchem I wojny
światowej został posądzony o zdradę stanu i ponownie aresztowany. Jednak po
wyjaśnieniu bezzasadnych podejrzeń zwolniono go. Zmobilizowany w 1916 roku skierowany
został na front zachodni i walczył we Francji. Po wojnie wrócił do Siołkowic, gdzie
zaangażował się w w pracę narodowopolską. Otwierał wiele wieców w okolicy,
wygłaszał przemówienia, deklamował wiersze; usiłował też niejednokrotnie zabierać
głos na wiecach niemieckich, ale nie udawało mu się dokończyć przemówień.
Doceniajac jego zasługi w pracy narodowej, wybrano go prezesem polskiej Rady Ludowej w
Siołkowicach. Uczestnicząc w manifestacji chłopów ze wsi podopolskich w Opolu w dniu 2
maja 1920 roku zostł dotkliwie pobity przez niemieckich bojówkarzy, ale nie odsunął
się od pracy agitacyjnej w polskiej kampanii plebiscytowej. Wielokrotnie przemawiał na
polskich wiecach w okręgu opolskim, uczestniczył w delegacjach wysyłanych do Wojciecha
Korfantego i ówczesnego premiera Rządu RP Wincentego Witosa. W III powstaniu śląskim
walczył w kompanii Jana Kubisa. Po podziale Górnego Śląska wrócił do swojej
rodzinnej miejscowości i zajał się pracą na roli i w pasiece. W 1930 roku staraniem
jego najstarszego syna ukazało się w Środzie Wielkopolskiej pierwsze wydanie tomiku
"Wierszy Śląskich" Jakuba Kani, które stosunkowo szybko się rozeszły i
dlatego przed II wojną światową były dwukrotnie wznawiane. |
|
ulica Szymona Koszyka |
SZYMON KOSZYK urodził się 3 lipca 1891 roku w Opolu na Zaodrzu. Kształcił się w seminarium nauczycielskim w Prószkowie w powiecie opolskim a następnie w seminarium duchownym w Felizziano we Włoszech, gdzie uzyskał maturę. W 1914 roku został wcielony do niemieckiej armii, został na froncie zachodnim ciężko ranny, a w 1918 roku zdezerterował i zatrzymał się w Tarnowie. Tutaj wyszkolił oddział polskiego wojska i 1 listopada 1918 r. zdobył austriackie koszary w Tarnowie. W 1919 roku wszedł do Polskiej Powiatowej Rady Narodowej w Opolu i został stąd wydelegowany na konferencję pokojową do Paryża na rozmowy konsultacyjne z Komitetem Narodowym Polskim. Po powrocie organizuje w Opolu i powiecie harcerstwo, biorąc znaczący udział w akcji plebiscytowej. Sprawował od lutego do kwietnia 1919 r. funkcję referenta broni w opolskiej komendzie Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska. Uczestniczył w I powstaniu. 2 maja 1920 roku zorganizował pochód 3 - majowy w Opolu. Od sierpnia 1920 do lutego 1921 roku był komendantem POW G. Śl. na powiat opolski. W okresie III powstania był oficerem sztabowym w dowództwie Podgrupy Linke. 23. grudnia 1923 roku został skazany we Frankfurcie n / Menem na 6 lat więzienia pod zarzutem uprawiania szpiegostwa. Odsiedział we Frankfurcie, Kassel i Berlinie 3 lata i został na interwencję Watykanu przedwcześnie zwolniony. Od 1926 r. pracował w Śląskim Urzędzie Wojewódzkim w Katowicach, w 1929 roku był kierownikiem Archiwum Biura Sejmu Śląskiego a następnie kierownikiem archiwum kięcia Pszczyńskiego. Równocześnie współpracował z redakcją "Tygodnika Ilustrowanego", "Zwrotu" i "Polonii". Podczas okupacji ukrywał się w Baranowiczach, Lwowie, Stołpcach i Krakowie. Był członkiem ruchu oporu w tajnej organizacji "Nowy Węgiel". 4. maja 1945 r. obejmuje urząd pierwszego burmistrza Głuchołaz. W 1948 roku wraca do Opola i pracuje w archiwum miejskim, w redakcji "Słowa Powszechnego" a następnie obejmuje referat Turystyki w PTTK w Opolu. Do końca życia był wybitnym działaczem społecznym o sporym dorobeku literackim. Członek Związku Literatów Polskich. ZBoWiD, TRZZ, Instytutu Śląskiego i PTTK. Zmarł 11 sierpnia 1972 roku w Opolu. |
|
ulica Jana Kwoczka |
JAN KWOCZEK urodził się w 1885 roku w Grabinie w powiecie prudnickim, jako syn
średniorolnego chłopa. Cała rodzina Kwoczków była zaangażowana w polskiej
działalności. Jan studiował od 1906 roku medycynę we Wrocławiu i zdobył dyplom
lekarza i doktora medycyny. Należał wtedy do polskich organizacji akademickich . W
czasie plebiscytu brał udział w akcji propagandowej na rzecz głosowania za
Polską. W 1933 roku został pozbawiony przez władze niemieckie wykonywania praktyki
lekarskiej |
|
ulica Franciszka Mehla |
FRANCISZEK MEHL urodził się 4 października 1868 roku w DobrzeniuWielkim w powiecie
opolskim. Był samodzielnym rzemieślnikiem - mistrzem kowalskim i posiadał własną
kuźnię. Jako gorący patriota był działaczem plebiscytowym. W jego kuźni zbierali
się na konspiracyjne narady polscy działacze. Po podziale Śląska wstąpił jako jeden
z pierwszych do Związku Polaków w Niemczech. Był członkiem komitetu założycielskiego
Polskiej Szkoły Mniejszościowej, która została otwarta w 1925 roku Po wojnie
prowadził dalej swoją kuźnię. Zmarł 28 stycznia 1948 roku w Dobrzeniu Wielkim. |
|
ulica Stanisława Spychalskiego |
STANISŁAW SPYCHALSKI urodził się w Poznańskiem, a na Śląsk przybył około 1894 roku
Był współzałożycielem Banku Ludowego w Opolu i jednym z najczynniejszych działaczy
ruchu polskiego. Wzmocnił materialnie ten ruch przed I wojną światową przez mocny Bank
Ludowy, który był okresowo silniejszy od wspieranych przez "Reichsbank"
banków niemieckich. Po podziale Górnego Śląska w 1922 roku Spychalski jako wiceprezes
Związku Spółdzielni Śląskich i bardzo aktywny członek Związku Polaków w Niemczech,
przyczynił się w znacznym stopniu do odbudowy ruchu polskiego na Opolszczyźnie. Po
wyzwoleniu w 1945 roku przez kilka miesięcy pełnił funkcję urzędnika Opolskiego
Zarządu Miejskiego. Zmarł w biedzie 23. października 1945 roku. Kondukt żałobny
prowadził i przemówił nad grobem późniejszy kardynał i acybiskup wrocławski Jego
Ekscelencja ks. dr Kominek. |
|
ulica Augustyna Kośnego |
AUGUSTYN KOŚNY urodził się 17 XI 1896 w
Chróścicach na Opolszczyźnie, syn Józefa i Franciszki z Gburów. Pochodził z rodziny
kultywujące polskie tradycje narodowe. Szkołę powszechną w Chróścicach ukończył z
wyróżnieniem, następnie uczęszczał do Gimnazjum im. Nowodworskiego w Krakowie. W
momencie wybuchu I wojny światowej został aresztowany za okrzyk na dworcu w
Chróścicach: "Z tej wojny Polska powstanie" i osadzony w więzieniu w Opolu,
później w Nysie. Po zwolnieniu z więzienia kontynuował naukę w Krakowie. W 1916 roku
powołano go do wojska niemieckiego i skierowano na front zachodni, gdzie dokonał
dezercji na stronę francuską. W czasie tworzenia armi polskiej we Francji wstąpił w
jej szeregi i w 1919 r. powrócił do kraju. Z początkiem 1920 roku przybył na Śląsk w
celu wzięcia udziału w akcji polskiej, za którą został przez Niemców aresztowany i
uwięziony w Brzegu. W tym samym roku zdał egzamin dojrzałości w Gimnazjum im.
Nowodworskiego w Krakowie gdzie rozpoczął studia lekarskie przerwane udziałem w akcji
plebiscytowej oraz w III powstaniu śląskim. Po podziale Górnego Śląska Kośny
pozostał na Opolszczyźnie, współpracując z polskimi organizacjami, a zwłaszcza ze
Związkiem Polaków i z Polskim Towarzystwem Szkolnym. Okresowo pracował również w
redakcji "Nowin Codziennych". W 1924 r. należał do założycieli Związku
Akademików Górnoślązaków "Silesia Superior". Od 1926 roku kontynuował
studia medyczne we Wrocławiu. Jeszcze w tym samym roku został aresztowany przez Niemców
i przez pewien czas przebywał w więzieniu. Dopuszczenie do egzaminu lekarskiego władze
uniwersyteckie we Wrocławiu uzależniły od przedłożenia niemieckiego świadectwa
dojrzałości. Uzyskał je po kilku latach w OPOLU, po czym ukończył studia, zdobywając
dyplom lekarza. W czasie pobytu we Wrocławiu Kośny działał w tamtejszych polskich
organizacjach, szczególnie w Polskim Towarzystwie Szkolnym oraz organizacjach
młodzieżowych, w których wygłaszał prelekcje. Mimo posiadania dyplomu lekarskiego nie
mógł wykonać praktyki lekarskiej z powodu zakazu władz. Po długotrwałych zabiegach
uzyskał w końcu zezwolenie na wykonywanie zawodu z wyłączeniem Śląska Opolskiego. Na
przełomie 1938/39 roku podjął praktykę lekarską w Berlinie i tam 25 VII został
zamordowany przez agentów gestapo. Zwłoki jego odnaleziono w kanale berlińskim i
przewieziono do Chróścic. |
|
ulica Ryszarda Mondrzyka |
RYSZARD MONDRZYK urodzil się w 1906 roku w Opolu. Od wczesnych lat związany był z rewolucyjnym ruchem robotniczym, zostal członkiem Związku Komunistycznej Młodzieży Niemiec, a poźniej Komunistycznej Partii Niemiec. Po dojściu Hitlera do władzy został aresztowany i skzany na 5 lat cięzkiego więzienia, zginał w więzieniu w Strzelcach Opolskich. |
|
ulica Karola Miarki |
KAROL
MIARKA (1825-1882) ? nauczyciel, pisarz, wydawca, działacz społeczny.
Urodził się 22 października w Pielgrzymowicach (pow. pszczyński). Uczył się w szkole niemieckiej w Pszczynie, potem w gimnazjum w Gliwicach, dzięki pomocy materialnej wuja, ks. Borówki. Jego śmierć zmusiła go do przerwania nauki i podjęcia pracy
zarobkowej w wieku 16 lat. Przez rok był pomocnikiem nauczyciela,
następnie kontynuował naukę w Seminarium Nauczycielskim w
Głogówku, które ukończył w 1846. Później pracował jako nauczyciel, organista,
sędzia polubowny, pisarz gminny. Nadmiar obowiązków wprowadzał pewne zaniedbania
obowiązków, co wprowadziło go w konflikt z władzami szkolnymi i radnymi gminy.
Zbierał pieśni ludowe i wspolnie z ks. Januszem ułożył koncjonał, który
ukazał się drukiem w 1857. Pisał do "Gwiazdki Cieszyńskiej", "Zwiastuna Górnośląskiego" i własnego "Katolika" utwory i artykuły literackie, a niektóre wydawał osobno. Był
bojownikiem o polskość Śląska. Przez pisanie artykułów wyborczych trafił do
więzienia. Po wyjściu z więzienia działał mniej intensywnie. Zmarł po ciężkiej chorobie 15 VIII 1882. Był żonaty z Emilią Zanibalówną. Pozostawił wzór publicystyki
politycznej dla odbiorcy ludowego, zasługą jego utworów literackich było wprowadzenie do
powiastek historycznych legend i podań śląskich oraz konwencji gawędy ludowej.
|
powrót
|
|
PANZOWIE
to zasłużona dla polskości rodzina z podopolskich Grudzic. Piotr Panza był działaczem
plebiscytowym, swej polskości nie wyparł się w okresie rządów hitlerowskich. Został
w maju 1939 roku przymusowo wysiedlony do Berlina, a po wybuchu wojny wtrącony do Obozu
Koncentracyjnego w Buchenwaldzie. Jego ojciec (również Piotr) został z Berlina zabrany
do Obozu Koncentracyjnego w Oranienburgu skąd nie wrócił. Jego żonę wysiedlono z
Nowej Wsi Królewskiej do Hannoweru, syna Franciszka wcielono przymusowo do armii
niemieckiej, z której zbiegł do Francji, po ponownym jednak schwytaniu został w 1943
roku rozstrzelany.
|
|
ulica Jana Dzierżona |
JAN
DZIERŻON urodził się 16 stycznia 1811 roku w Łowkowicach w powiecie kluczborskim w
polskiej rodzinie wolnego chłopa Szymona Dzierżona, zamiłowanego bartnika. Do
dziesiątego roku życia chodził do polskiej szkołki, w Łowkowicach, potem oddali go
rodzice do protestanckiej szkoły w Byczynie. W 12 roku życia znalazł sie w
przykatedralnej szkole we Wrocławiu, skąd przeszedł do Gimnazjum świętego Macieja, a
póżniej zaczął studia teologiczne na Uniwersytecie Wrocławskim. Zawsze przodował w
nauce szkolnej, a szczególne zamiłowanie przejawiał do nauk ścisłych. W 1834 roku
otrzymał święcenia kapłańskie i zaczął pracę duszpasterską jako wikary w dużej,
całkowicie polskiej wsi Siołkowicach, koło Opola. Po roku objął probostwo w
Karłowicach w powiecie brzeskim (była to parafia z ludnością polską) i tam był
duszpasterzem przez 49 lat, dając się równocześnie poznać światu jako wybitny
pszczelarz i reformator praktycznego pszczelarstwa. Reforma Dzierżonia w pszczelarstwie
polegała na zbudowaniu i rozpowszechnieniu ula rozbieralnego o ruchomych plastrach,
który w najrozmaitszych odmianach przyjął się odtąd w całym cywilizowanym świecie.
Do jego czasów znano tylko ule -kłody, naśladujące naturalne dziuple wypróchniałych
drzew, w których gnieździły sie dzikie pszczoły leśne. Dzierżon dzięki swym
obserwacjom życia pszczół, wyświetlił tajemnicę ich rozmnażania się,
udowodniwszy tak zwane dzieworództwo (partogenezę) matki roju pszczelego. Swoją nową
metodę hodowli pszczół w ulach rozbieralnych, uwzgędniającą wszystkie dokonane przez
siebie odkrycia, propagował Dzierżon przy pomocy Śląskiego Towarzystwa
Pszczelarskiego, którego był współzałożycielem. W 1872 roku Uniwersytet Monachijski, z okazji 400-lecia swego istnienia, nadał Dzierżoniowi doktorak honoris causa za odkrycie partenogenezy pszczół. Dalsze odznaczenia to: Order Ludwika, Order Franciszka Józefa, Order Korony IV klasy od króla pruskiego, Order św. Anny od cara, Order Wazów od król Szwecji, Order Korony Italii, Order Zasługi Korony Bawarskiej oraz szereg innych. Zmarł w wieku 96 lat w rodzinnych Łowkowicach 26 października 1906 roku i tam został pochowany. http://www.opole.pol.pl/przewodnik/dzier.htm |
|
ulica Pawła Stalmacha |
PAWEŁ
STALMACH urodził się 13 sierpnia 1824 roku w Bażanowicach pod Cieszynem jako syn
arcyksiążęcego urzędnika. Ukończył cieszyńskie gimnazjum ewangelickie, gdzie wobec
panującej niemczyzny zwrócił się do swoich kolegów z apelem: "Mamy się uczyć,
aby być księżmi, profesorami, nauczycielami i urzędnikami, a jakże będziemy do ludu
przemawiali, kiedy zapomnimy język polski?" Po ukończeniu gimnazjum studiował
teologię w Bratysławie, gdzie nawiązał kontakty z wybitnymi działaczami słowackimi,
między innymi z Lu-dovitem Sturem. Te kontakty pozwoliły mu ukształtować poczucie
słowiańskiej jedności, ale równocześnie i polską świadomość narodową.
Zamanifestował ją między innymi w ten sposób, że wstępując do tamtejszej
organizacji studenckiej, zażądał wraz z drugim ślązakiem, Janem Bujakiem, aby jako
Polacy zapisani zostali do sekcji polskiej. Tutaj, w czasie studiów, zrodziła się u
Stalmacha myśl założenia na Śląsku polskiego pisma, już tutaj gromadził do niego
artykuły. Plan pisma przedstawił Kluckiemu. Przeniósł się następnie na uniwersytet w
Wiedniu. Tutaj, gdy był na czwartym roku studiów, zastał go wybuch rewolucji. Wziął w
niej udział jako członek legii akademickiej. Równocześnie zasilał "Tygodnik
Cieszyński" swoimi artykułami, nadsyłanymi z Wiednia. Stąd też udał się na
zjazd słowiański w Pradze, gdzie wraz z pozostałymi delegatami śląska Cieszyńskiego
(Adam Kotula, Ernest Plucar, Edward Świerkiewicz) zgłosił akces do polskiej sekcji,
składając oświadczenie: "My ślązacy jako Polacy chcemy i możemy tylko do
polskiej sekcji należeć". Była to, jak później wspomina Stalmach, pierwsza
głośna manifestacja przynależności mieszkańców Śląska Cieszyńskiego do narodu
polskiego. Po rozpędzeniu Zjazdu Stalmach powrócił do Cieszyna. Od tej chwili przez lat
kilkadziesiąt był duszą i sprężyną wielu poczynań narodowych
|
|
ulica Jana Wyglendy |
Czołowy
organizator powstań śląskich, dowódca powstańczy, organizator życia polskiego na
Śląsku w okresie międzywojennym i po II wojnie światowej. Urodził się 23 listopada
1894 roku w Brzeźnicy, w patriotycznej rodzinie polskiej.
|
|
ulica Jana Łangowskiego |
Dziennikarz,
działacz narodowy i społeczny, więzień obozu koncentracyjnego Buchenwald, wychowawca
młodych dziennikarzy.
|
powrót
|
|
W zgodnej opinii historyków Wojciech Korfanty należał do czołowych
polityków okresu międzywojennego. Piastował wiele eksponowanych funkcji w życiu
państwowym: był wicepremierem rządu Wincentego Witosa w 1923 roku. Przez wiele lat
przewodził Chrześcijańskiej Demokracji, należał do grona konstruktorów
antysanacyjnego Frontu Morges, stał na czele Stronnictwa Pracy. Korfany należał zatem
do grupy polityków liczących się w skali ogólnopolskiej, ale źródła jego siły
tkwiły w popularności i poparciu znacznej części ludności górnośląskiej, wśród
której cieszył się zasłużoną sławą wybitnego działacza narodowego i przywódcy
mas ludowych walczących o zjednoczenie z Polską w latach 1918 - 1922. http://republika.pl/siemianowicesl/korfanty.htm
|
powrót |